Σε περισσότερα βιβλία, ιδιαίτερα όμως στο περι "Ευσχημοσύνης" ασχολείται ο Ιπποκράτης με τ΄απαραίτητα για ένα άξιο του ονόματος του γιατρού, σωματικά, ψυχικά και πνευματικά εφόδια.
"Για να σπουδάσει κανείς γιατρός, λέγει, χρειάζεται όπως και σε κάθε άλλο επάγγελμα, να προϋπάρχουν τα φυσικά χαρίσματα, η "Φύση". Χωρίς αυτή αδύνατο να αποκομίσουμε αγαθούς καρπούς. "Φύσις πάντων αδίδακτος". Το μόνο που επιτυγχάνει η καλή διδασκαλία είναι να θέσει η "Φύση" στον ορθό δρόμο. Για να ρίξει όμως η διδασκαλία βαθιές ρίζες, χρειάζεται μακρά εξάσκηση δηλ. πείρα. Γιατί η έλλειψη πείρας είναι πολύς κακός θησαυρός, κακό κειμήλιο για το γιατρό. Γιατί εξαιτίας της άγνοιας ανησυχία αφαιρεί τη χαρά της ζωής. "Η δε απειρία γίνεται δειλείας και θρασύτητος τροφός". Να, γιατί είναι τόσο επικίνδυνος ο χωρίς μακρά πρακτική εξάσκηση γιατρός. Γιατί είναι δειλός και συγχρόνως θρασύς. Δε μπορεί επομένως, να θέσει σ΄εφαρμογή μια απο τις αθάνατες παραγγελίες, που δίδει ο Ιπποκράτης προς τον καλό γιατρό "Να θεραπεύει μάλλον με περίσκεψη παρά με τόλμη, και με υπομονή παρά με βία".
_ "Η υγεία δόθηκε στον άνθρωπο από τη Φύση, η οποία δεν μεταχειρίζεται ξένα στοιχεία, αλλά κάποια αρμονία μεταξύ πνεύματος, ζωικής δύναμης και υλικής κατεργασίας χυμών"
_"Τίποτε το κινδυνώδες ή το θανατηφόρο δεν επέρχεται σ΄όσα έχουν κατά Φύση και η ασθένεια δεν είναι κινδυνώδης, όταν βαδίζει στο φυσιολογικό της δρόμο"
_"Φύσιες πάντων αδίστακτοι". Ότι δηλαδή κάμνει η Φύση, το κάμνει εξ ιδίων, χωρίς μαθήτευση, χωρίς κανενός είδους διδασκαλία.
_"Η Ιατρική τέχνη περιλαμβάνει την ασθένεια, τον ασθενή και το γιατρό. Ο ασθενής πρέπει να πολεμά την ασθένεια μαζί με το γιατρό. Θα λαμβάνει μέρος στη θεραπεία με το μυαλό του, με τη ψυχή του. "Υπεναντιούσθαι τω νοσήματι τον νοσούντα μετά του ιατρού χρή".
Το αξίωμα αυτό είναι φυσική συνέπεια της πίστης οτι "θεραπευτρια είναι η Φύση" επομένως, πρέπει να λαμβάνει ενεργό μέρος στη θεραπεία κι η θέληση του αρρώστου, το ηθικό του, ολόκληρος ο άρρωστος κι όχι, όπως γίνεται σήμερα, ο ασθενής σε παθητική στάση να γίνεται το δοχείο, στο οποίο ρίπτουν τα φάρμακα. Ενώ κατά τον Ιπποκράτην ο γιατρός είναι και πρέπει να μείνει Οδηγός προς την Υγεία.
_"Η Ιατρική είναι η επιφανέστερη τέχνη. Εξαιτίας όμως εκείνων, που την εξασκούν μ΄επιπολαιότητα, είναι η τελευταία. Αιτία της κατάστασης αυτής είναι η εξής*Εκτός απο την αδοξία κανένα άλλο πρόστιμο δεν υπάρχει".
Ένας απο τους αθάνατους αφορισμούς του, είναι το περίφημο "ωφελέειν ή μη βλάπτειν" δηλαδή αν δεν μπορείς να ωφελήσεις τουλάχιστον μή βλάπτεις. Λέγει πάνω στο αξίωμα αυτό ο Γαληνός, που ήταν ένας απο τους θαυμαστές του, χωρίς να είναι και οπαδός της θεωρίας του.
"Ήταν εποχή, που θεωρούσα τα λόγια αυτά ανάξια ενός Ιπποκράτη.
Επίστευα ότι καθήκον του γιατρού ήταν να θεραπεύει ή τουλάχιστον ν΄ανακουφίζει κι όχι να βλάπτει. Αλλά όταν αργότερα είδα ονομαστούς γιατρούς να κατηγορούνται, όχι άδικα, διότι έβλαψαν ασθενείς τους αναγράφοντες φάρμακα και καθορίζοντες δίαιτες, που δεν έπρεπε, εννόησα ότι ο Ιπποκράτης, γράφοντας αυτό που έγραψε, ενοχλήθηκε πολύ απο παρόμοια εξάσκηση Ιατρικής. Έκτοτε, θεωρώ ότι δεν πρέπει μόνον, αναγράφοντας μια θεραπεία, να διερωτώμεθα μέχρι ποιού σημείου θα ανακουφιστεί ο ασθενής με τη θεραπεία μας, αλλά να λαμβάνουμε τη φροντίδα, να μη τον βλάψουμε στην περίπτωση που θ΄αποτύγχανε η θεραπεία. Όσοι πρωταρχίζουν τη σπουδή της Ιατρικής πιστεύουν, όπως πίστευα κι εγώ, ότι το του Ιπποκράτους "ωφελέειν ή μη βλάπτειν" δηλαδή αν δεν μπορείς να ωφελήσεις τουλάχιστον μη βλάπτεις είναι ανάξιο αυτού."
_"Ο γιατρός, λέγει, ανακάλυψε πολλές και καλές μεθόδους θεραπευτικές, αλλα ας μή λησμονεί ότι πολλά νοσήματα θεραπεύονται αυτόματα. Αυτού βρίσκεται κι η διέξοδος των αμαθών και των τσαρλατάνων. Γιατί αυτοί οικειοποιούνται όλες τις αυτόματες θεραπείες ισχυριζόμενοι ότι με τις μεθόδους τους θεραπεύουν τους ασθενείς τους".
Μεγάλη, πολύ μεγάλη είναι η αντιπάθεια του Ιπποκράτη εναντίον του τσαρλατανισμού. Είναι τόσο φυσικό να τον πληγώνει καθετί που εκθέτει την Τέχνη του που τόσο πολύ αγαπούσε και να ελαττώνει την οφειλόμενη προς τον αληθινό γιατρό υπόληψη. Ζητεί όμως να την ανυψώσει θετικά κι όχι αρνητικά, αποκτύπτοντας απο το κοινό την αμάθεια και τον τσαρλατανισμό, που φωλιάζει σ΄ενα τόσο ιερό επάγγελμα. Γι΄αυτό, όπως το προφυλάξει, δεν χάνει ευκαιρία να του γνωρίσει τα διάφορα τσαρλατανικά τερτίπια. "Τους αγύρτες γιατρούς, λέγει, τους αναγνωρίζετε από την όλη τους επιδεικτική εμφάνιση. Δεν χάνουν ευκαιρία να ρητορεύουν ενώπιον του πλήθους, μεταχειριζόμενοι πομπώδεις εκφράσεις και ποιητικές εξάρσεις. "Ο Θεός να μας φυλάττει, απο την αμάθεια, την απειρία και την αγυρτεία των γιατρών,έλεγε.
Τόσο δε το κακό του έκαμνε το θράσος των τσαρλατάνων κι η ευπιστία του κοινού, ώστε ενώπιον των μαθητών του επέμεινε όχι μόνον εναντίον της χρήσης αδιάντροπης αφυρτείας, αλλά κι εναντίον σε καθετι, που μυρίζει κι απο μακριά τσαρλατανισμό. Τους συμβουλεύει να μεταχειρίζονται ό,τι απλό, σωστό κι έντιμο, αποβλέποντας παντού και πάντοτε στο συμφέρον του αρρώστου και μόνον σ΄αυτό. Να, τι λέγει κατά λέξη : Αν υπάρχουν περισσότεροι μέθοδοι για μια και αυτή θεραπεία, να προτιμάτε την απλούστερη. Όποιος δε ζητεί να θαμπώσει τα μάτια του κοινού, εννοεί ότι παρόμοια πρέπει να΄ναι η διαγωγή κάθε τίμιου ανθρώπου κι αληθινού γιατρού.
Ο πόλεμος του Ιπποκράτη εναντίον των αγυρτών συγκρίνεται με τον πόλεμο του Σωκράτη εναντίον των σοφιστών. Είναι, άλλοστε, της αυτης εποχής κι έχουν τον ίδιο χαρακτήρα. Ψευτοφιλοσοφία πουλάνε οι μεν, ψευτοεπιστήμη οι δε.
_ Απαραίτητο προσόν για ένα γιατρό θεωρεί την υγεία. Γιατί είναι φυσικό, λέγει, να σκεφθεί ο καθένας ότι ο γιατρός που δεν έχει ο ίδιος υγεία, δεν είναι δυνατόν να φροντίσει, καθώς πρέπει, για την υγεία των άλλων. Γ΄αυτό πρέπει να ναι λιτοδίαιτος κι εγκρατής σ΄όλα και να διάγει βίο τακτικό και σώφρονα.
_ Άλλο γνώρισμα του Γιατρού "μια πρέπει να΄ναι η διαγωγή κάθε τίμιου ανθρώπου κι αληθινού γιατρού."
_ Άλλο γνώρισμα του γιατρού πρέπει να΄ναι η αφιλοχρηματία του! " Ο γιατρός, λέγει, δεν πρέπει να ενδιαφέρεται και πολύ για την αμοιβή του. Γιατί το ενδιαφέρον αυτό είναι ενοχητικό στον ασθενή, και προπαντός σε γυναίκα που γεννά. Προτιμότερο να χει ο γιατρός παράπονο, γιατί δεν πληρώθηκε, παρά να παζαρεύει και να ρωτά "ποιος πληρώνει" γι΄άρρωστο φτωχό που παλέυει με το θάνατο. (Γνωρίσαμε και εμείς παρόμοια περιστατικά). Διπλού κακού πρόξενος γίνεται η περί προπληρωμής φασαρία. Πρώτα, απώλεια πολύτιμου χρόνου. Και δέυτερο, κακή επίδραση πάνω στο ηθικό του αρρώστου, που θεωρούσε ο Ιπποκράτης, και που πράγματι είναι, το άριστο τονωτικό.
Για να προλήφθεί παρόμοια στενοχώρια, ο Ιπποκράτης συμβουλεύει το γιατρό, όχι απλώς να μην κάνει λόγο γι΄αμοιβή, αλλά να προσπαθήσει να δικαιολογήσει άρνηση αμοιβής απο φτωχούς πελάτες, υπενθυμίζοντας αληθινή ή φανταστική εκδούλευση, που κάποτε του είχε προσφέρει η οικογένεια της γυναίκας που γεννάει. Λέγει σχετικά " Αν υπάρχει περίσταση να συντρέξει κανείς συνάνθρωπό του, είναι η παρούσα. Ένα μάλιστα από τ΄αθάνατα του αξιώματα είναι "Ην παρή φιλανθρωπίη, πάρεστι και φιλοτεχνίη", που θα πει "Όπου υπάρχει η αγάπη για τον άνθρωπο, εκεί υπάρχει και η αγάπη για την Τέχνη". Και συνεχίζει πάνω στο ζήτημα της φιλοχρηματίας.
"Είθε όλοι οι Ιατροί να θεραπεύουν τη φιλοχρηματία, την πιο δύσκολη αυτή αρρώστια, πιο δύσκολη κι απο την τρέλα. Διότι θεωρείται ευτυχία, ενώ είναι αρρώστια, που προξενεί ποικίλα δυσάρεστα. Απο την αρρώστια αυτή θεραπεύεται κανείς, αν λάβει ως καθαρτικό την Αρετή.
Ας ελπίσουμε ότι ο γιατρός της αυριο θα γράψει βαθιά στο νου του και στην ψυχή του το αξίωμα αυτό του πατέρα της Ιατρικής.
Ουδέποτε βλαβερό της αρετής το άμετρον (ποτέ δεν είναι βλαβερό της αρετής το υπερβολικό).
Ο Ιπποκράτης δεν κόπιασε διόλου για να μας δώσει τ΄απαιτούμενα προσόντα για έναν άξιο λόγου γιατρό. Δεν είχε παρά ν΄αντιγράψει τον εαυτό του. Δεν ήταν ο δάσκαλος που δίδασκε και νόμο δεν κρατούσε.
Όλη του η ζωή ήτο το ζωντανό παράδειγμα της διδασκαλίας του. Όσα απαιτεί από τον κάθε λειτουργό της θείας του Ασκληπιού Τέχνης συνοψίζει ως εξής στον περίφημο του όρκον.
"Αγνώς δε διατηρήσω Βίον τον εμόν και Τέχνην την εμήν. Τότε θα είμαι δοξασμένος από όλους δια παντός και θα μου δοθεί να χαρώ ευτυχής και τον βίον και το επάγγελμα."
Τον όρκον αυτόν δίδουμε ακόμα και σήμερα όλοι οι Ιατροί Αλλά τόσο λίγο τον τηρούμε.
Αν δέν άλλαξαν τα όσα περί αξιοπρέπειας και γενικά περί της αναγκαιούσης συμπεριφοράς των γιατρών, που καθόρισε ο Ιπποκράτης, ο λόγος είναι ότι καλό και το σωστό ειναι αιώνια και δεν υπόκεινται σε μεταβολές, ούτε και αν και όταν πάμε στη Σελήνη και στ΄άλλα αστέρια.
Απο την πρωτοπόρο της φυσικής υγιεινής στην Ελλάδα Γιατρό Άννα Κατσίγρα.
"Η Άννα Κατσίγρα γεννήθηκε στη Φιλιππούπολη το 1877 και απεβίωσε στην Αθήνα το 1962. Ήταν γιατρός και συγγραφέας. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι."
Οικολόγοι Ελλάδας
Πανεπιστημίου 57, Αθήνα, Ελλάδα
Τηλέφωνο:2103210966, 6972873974, 2295038300
Email:agapi@oikologoi.gr
Από τη σελίδα oikologoi.gr
